ارکان عقد ازدواج

ارکان عقد ازدواج

ارکان عقد ازدواج سه چیز است:

صیغه
عقد ازدواج تنها با ایجاب و قبول لفظی تحقّق می‌یابد و رضایت باطنی و نیز معاطات در آن جاری نمی‌شود.

الفاظ ایجاب
«زوّجتک» و «انکحتک» الفاظ ایجاب است و در جواز عقد با «متّعتک»، بلکه با هر لفظی که بر مقصود دلالت کند، اختلاف است.

الفاظ قبول
«قبلت التّزویج» یا «قبلت النّکاح» و مانند آن همچون «رضیت» الفاظ قبول است. بنا بر قول به مخصوص نبودن الفاظ ایجاب و قبول، هر لفظی بر ایجاب و قبول نکاح دلالت کند، برای صحّت عقد کافی است.

تقدم و تأخر صیغه ایجاب و قبول
در این که باید صیغه ایجاب از جانب زن و صیغه قبول از جانب مرد باشد یا عکس آن نیز صحیح است، اختلاف می‌باشد.

انعقاد عقد ازدواج با الفاظ بیع و…
عقد ازدواج با الفاظ بیع، هبه، تملیک و اجاره منعقد نمی‌شود

شرایط صیغه عقد ازدواج
شرایط معتبر در صیغه عقد همچون ماضی بودن و عربی بودن به قول‌ مشهور و شرایط متعاقدین همچون بالغ و عاقل بودن، درعقد نکاح نیز از آن جهت که عقد است، معتبر می‌باشد.

مطابقت لفظی ایجاب و قبول
مطابقت لفظی میان ایجاب و قبول شرط نیست.
از این رو، ایجاب با لفظ «زوّجتک» و قبول با لفظ «قبلت النّکاح»، صحیح است.

 ناتوانی از عربی خواندن صیغه
در صورت ناتوانی از عربی خواندن، می‌توان صیغه را به زبان‌های دیگر نیز خواند؛ هر چند در صورت امکان برخی احتیاط را در وکیل گرفتن دانسته‌اند. در صورت ناتوانی از سخن گفتن، اشارۀ فهمانندۀ مقصود، کافی است.

عدم اشتراط حضور شاهدین
حضور دو شاهد در عقد ازدواج شرط نیست.

عدم اشتراط مهر در صحت ازدواج
همچنین مهر، شرط صحّت ازدواج دائم نیست. از این رو، عقد بدون ذکر مهر صحیح است.

عاقد
بلوغ و عقل در اجرا کنندۀ صیغه عقد شرط است. بنابراین، عقد غیر بالغ خواهد برای خود یا دیگری، و نیز عقد دیوانه صحیح نیست.

زوجین
زوجین در عقد ازدواج باید با اشاره یا بردن نام یا صفت، معلوم و معیّن باشند.

همتایی (کفو) در ازدواج

همتایی (کفو) در برخی موارد در ازدواج شرط است.

همتایی به لحاظ دینی در ازدواج
زوجین در عقد ازدواج باید به لحاظ دینی همتای یکدیگر باشند؛ به این معنا که اگر زن مسلمان است، شوهر نیز مسلمان باشد.

همتایی در توانای پرداخت نفقه
در این که توانایی پرداخت نفقه نیز در همتا بودن مرد شرط است یا نه، اختلاف است. بیشتر فقیهان آن را شرط نمی‌دانند. همچنین در این که بر ولیّ دختر پذیرفتن خواستگار مؤمنی که بر پرداخت نفقه توانا است، واجب است یا خیر اختلاف می‌باشد.

شرط کردن در عقد نکاح
شرط ضمن عقد در عقد ازدواج چند صورت می‌تواند داشته باشد.

 شرط خلاف شرع بدون منافات با مقتضای عقد
اگر چیز خلاف شرع در عقد ازدواج شرط شود و با مقتضای عقد منافات نداشته باشد، برای مثال زن شرط کند که مرد ازدواج مجدد نکند شرط باطل، امّا عقد و مهر صحیح است. نیز اگر شرط شود که مهر در مدّت معیّنی پرداخت شود و گرنه عقد باطل باشد، تنها، شرط باطل است.

شرط عدم ازاله بکارت
اگر ازاله نکردن بکارت شرط شود، در لزوم و صحّت این شرط اختلاف است.

شرط خیار فسخ عقد
اگر خیار فسخ عقد در عقد ازدواج شرط شود به این معنا که شرط کننده‌ اختیار فسخ اصل ازدواج را داشته باشد شرط و به قول مشهور، عقد باطل است.

شرط خیار فسخ در مهر
اگر خیار فسخ در مهر شرط شود به این معنا که زوج یا زوجه و یا شخص ثالث، اختیار فسخ مهر المسمی را داشته باشد که در این صورت به مهر المثل رجوع می‌شود، عقد، مهر و شرط، هر سه صحیح است.

شرط بیرون نرفتن زن از شهرش
اگر بیرون نرفتن زن از شهر خودش شرط شود، در لزوم وفا به این شرط یا بطلان آن، اختلاف است.